" Schrappen rechtszaken door personeelsgebrek mag niet gaan wennen, maar is wél de realiteit
5 december 2022Onlangs schrapte een rechtbank diverse strafzaken vanwege capaciteitsgebrek. Dat leverde diverse reacties op, waaronder uit de politiek. De NVvR vindt het belangrijk om klip en klaar duidelijk te maken dat de gevolgen van de bezuinigingen en onvoldoende investeringen in onze rechtspleging door personeelsgebrek niet meer opgevangen kunnen worden.
Voorzitter en vice-voorzitter van de NVvR schreven hierover een korte opinie.
“Wennen zal het nooit echt, als er strafzaken worden geschrapt. We vrezen de dag dat dat anders is. Toch dreigt dat.
Die constatering is pijnlijk. Voor slachtoffers, politie, officieren en rechters maar ook voor de democratische rechtsstaat. Rechters en officieren weten als geen ander hoe verschrikkelijk het is wanneer mensen de drempel van de aangifte hebben genomen om dan te horen te krijgen dat er geen tijd is voor hun zaak, alsof die zaak er niet toe doet. Wij weten hoeveel energie de politie erin heeft gestoken en hoeveel tijd op de parketten en gerechten aan de voorbereiding is besteed. Wij weten dat handhaving van wetten essentieel is, omdat die anders verworden tot loze woorden en dat het gevaar van eigenrichting dan op de loer ligt.
Natuurlijk, het mag nooit wennen: strafzaken wil je het liefst altijd behandelen. Maar de realiteit is dat er gekozen moet worden welke zaken wel en niet aan de rechter worden voorgelegd. Dat doet het OM altijd al, dat is iets van alledag. Nu voelt het echter anders, omdat het personeelsgebrek er doorheen schemert en dat is zuur. Deze zaken zouden juist door een rechter moeten worden behandeld. De gevolgen van de bezuinigingen en onvoldoende investeringen in onze rechtspleging kunnen we door personeelsgebrek echter niet meer opvangen. En dat terwijl officieren en rechters gemiddeld structureel 30 tot 40 % overwerken. We kunnen het u garanderen: ook wij zijn hier gefrustreerd over.
Tweede Kamerleden die hier nu boos en verbaasd over zijn, moeten nog eens de stukken van de begrotingsbehandeling van J&V doornemen. Daar hadden ze al kunnen constateren dat er honderden magistraten tekort komen en dat er pas na 2025 (en dat is een optimistische inschatting) meer rechters bijkomen dan uitstromen. Wat dachten ze dan dat dat betekent? De kar die al jaren piept en kraakt, komt nu soms even tot stilstand. Daar is onder andere door de NVvR al lang geleden en bij herhaling voor gewaarschuwd. En het is pijnlijk dat men nu pas boos is. Net zoals pijnlijk is de suggestie dat het enkel een kwestie is van het goed organiseren door de rechtspraak.
Wind er toch geen doekjes om: de komende jaren zullen er nog vaker rechtszaken door personeelsgebrek worden geschrapt. De rechtspraak en het Openbaar Ministerie leiden op dit moment meer mensen op dan ooit, het maximum is daarin bereikt. Dat leidt niet tot onmiddellijke verlichting, maar biedt wel perspectief.
Tot die tijd moeten er door de werkorganisaties, maar misschien ook wel de politiek, scherpe keuzes worden gemaakt. Moet de overheid minder procederen? Kunnen we bepaalde strafzaken voorlopig laten rusten zodat we tijd maken voor andere? En zo ja, welke dan? Het is makkelijk te besturen in tijden van overvloed, nu verdelen we vooral schaarste. Dat is wat ons betreft een gesprek op het hoogste niveau waard. De Kamer is daartoe uitgenodigd.”
Marc Fierstra, rechter en voorzitter NVvR
Ard Schoep, officier van justitie en vice-voorzitter NVvR
Lees hier de reactie van NRC (7 december 2023) : Het schrappen van strafzaken laat zien hoe overbelast en slecht onderhouden Justitie is.