Poolse en Sloveense rechters spreken met NVvR over de (inter)nationale rechtsstaat

Op 9 en 10 mei bezocht een aantal Poolse en Sloveense magistraten Nederland om te praten over de (inter)nationale rechtsstaat. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) had hiervoor namens het Ministerie van Buitenlandse Zaken een programma samengesteld, waarbij ook een gesprek met de NVvR op de agenda stond.

Onder voorzitterschap van Lydia Heuveling Van Beek ontving de Commissie Internationaal de internationale collega’s namens de NVvR op 10 mei in het centrum van Den Haag. Hierbij waren ook commissieleden Henk-Jaap Albers, Dieweke Stikkelbroeck en Doeke Kingma aanwezig.

De rechters en officieren van justitie spraken onder andere over de rol en positie die de NVvR als onafhankelijke organisatie inneemt binnen de rechtspleging, over de werkomstandigheden van magistraten in Polen en Slovenië, en over hun positie binnen de EU. Door de grote invloed van sommige regeringen blijken vrijheid, rechtvaardigheid en veiligheid van magistraten in deze landen steeds minder vanzelfsprekend. Al tijdens de Mars van de duizend toga’s (januari 2020) protesteerden Poolse burgers en magistraten uit diverse Europese landen hier massaal tegen in Warschau.

Communicatie

Een situatie als in Polen mag zich niet uitbreiden naar andere landen in Europa. Om die reden is het belangrijk om met elkaar samen te werken en het in Europees verband op te nemen voor een onafhankelijke en onpartijdige rechtspleging. Niet alleen beroepsgenoten, maar ook burgers moeten zich ervan bewust worden hoe essentieel en kwetsbaar een democratische rechtsstaat is. De oorlog in Oekraïne bewijst opnieuw hoe sterk de invloed van een autocratie kan zijn. Een goede communicatie met zowel de overheid als met burgers is daarom noodzakelijk. In Europees verband verlopen deze processen dikwijls (te) traag. De Pools/Sloveense delegatie drong er bij de NVvR op aan niet te zwijgen en het belang van de democratische rechtsstaat ook bij de Nederlandse overheid onder de aandacht te (blijven) brengen. Via publiekscommunicatie zou het belang van een rechtvaardige en onafhankelijke rechtspleging voor de samenleving extra benadrukt kunnen worden. Vooral jongeren realiseren zich dikwijls niet dat het leven in vrijheid en in een democratie niet vanzelfsprekend is. Met behulp van sociale media – inmiddels de belangrijkste communicatieplatforms voor jongeren – zouden aankomende generaties (bijvoorbeeld via influencers en tijdens festivals) meer bewust moeten worden gemaakt van de vaardigheden en verantwoordelijkheden die nodig zijn om onze democratische waarden ook voor op langere termijn te beschermen en waarborgen. De NVvR zal hierover binnenkort verder spreken.

Tijdens het programma had de Pools/Sloveense delegatie ook een gesprek met het Helsinki Comité over mensenrechten, de rechtsstaat en de democratie. Henk Naves ontving de delegatie bij de Raad voor de rechtspraak en Marc Fierstra sprak zijn internationale collega’s bij de Hoge Raad. Tijdens dat gesprek ging het vooral over de rechtsorde in ons land, de uitdagingen waar onze rechtspleging voor staat, de trias politica en de rol die de Hoge Raad in ons land inneemt.