Nieuwe cao voor rechters en officieren van justitie, maar “zonder enthousiasme”

9 mei 2023

De Ledenraad van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR), de vakbond van rechters en officieren van justitie, heeft tijdens een extra vergadering op maandag 8 mei jl. ingestemd met het onderhandelingsresultaat voor een nieuwe arbeidsvoorwaardenovereenkomst voor de sector Rechterlijke Macht. NVvR-voorzitter Marc Fierstra: “We hebben een belangrijke tussenstap gezet, maar niet meer dan dat. In dit akkoord zijn enkele financiële afspraken gemaakt en wordt er beter beleid bepaald, bijvoorbeeld op het gebied van IKB, verlof en piket. Dat is positief. Toch gaan we akkoord zonder enthousiasme, omdat we van mening zijn dat dit het hoogst haalbare is voor dit moment. We missen echter structurele verbeteringen op het belangrijkste pijnpunt: de onverantwoord hoge werkdruk. De komende zes maanden moet blijken of de minister de werkdruk écht omlaag wil brengen, via concrete aanbevelingen van een onafhankelijke verkenner. Blijkt dat niet het geval, dan bereiden wij ons alsnog voor op acties.”

De afgelopen weken konden leden bij een online peiling hun reactie geven op het gepresenteerde onderhandelingsresultaat. Van de 975 respondenten stond 58% positief tegenover het resultaat, 21% gaf een negatieve beoordeling en eveneens 21% koos voor een neutrale reactie. Ook de stemming in de Ledenraad was niet unaniem, zo stemde de sectie OM in meerderheid tegen het resultaat.

Werkdruk erkend, ingrijpen onvermijdelijk

De NVvR hamert al jaren op de risico’s van werkdruk bij de leden van de rechterlijke macht. Onlangs bleek opnieuw uit onderzoek dat er structureel wordt overgewerkt: gemiddeld werken rechters 33,6% over en bij raadsheren en officieren is dit vergelijkbaar of zelfs erger. Fierstra: “Rechters en officieren staat simpelweg het water aan de lippen en daarvan zijn rechtzoekenden steeds vaker de dupe. Natuurlijk is het belangrijk dat de minister dit volmondig erkent en dat hij daarvoor in dit akkoord een financieel gebaar maakt, maar dat lost het probleem niet op. Met de huidige werkdruk zijn we geen aantrekkelijke sector om in te werken. Ingrijpen is onvermijdelijk, omdat de samenleving moet kunnen rekenen op een goed functionerende rechterlijke macht.”

Verkenner werkdrukmaatregelen

Naast een incidenteel financieel gebaar biedt de minister in dit onderhandelingsresultaat het middel aan van een onafhankelijke verkenner. Deze moet binnen 6 maanden concrete aanbevelingen doen ter verlaging van de werkdruk. Fierstra: “Er is begrijpelijkerwijs veel scepsis bij onze achterban over de effectiviteit van dit aanbod, want een verkenner lost op korte termijn het structurele probleem van de werkdruk niet op. Toch zijn wij bereid hieraan mee te werken, mits dit bijdraagt aan échte verbeteringen. Er rust nu een zware verantwoordelijkheid bij de werkgever om via deze verkenner zichtbaar werk te maken van structurele werkdrukverlaging. Daarbij rekenen we op een constructieve positie van de Raad voor de rechtspraak en het College van procureurs-generaal. Als verlichting van de werkdruk uitblijft, dan rest ons niets anders dan alsnog acties voor te bereiden.”

Binnenkort spreken de NVvR en de minister over de persoon van de verkenner en de agenda die hij of zij gaat volgen. De NVvR vindt dat in ieder geval moet worden onderzocht hoe de arbeidsmarktpositie van rechters en officieren kan worden verbeterd, bijvoorbeeld door een vergelijkend arbeidsvoorwaardenonderzoek. Leden van de NVvR worden op korte termijn uitgenodigd om mee te denken over de onderwerpen die de vakbond zal agenderen. Het is nadrukkelijk niét de bedoeling dat de verkenner onderzoek doet naar de aanwezigheid van werkdruk, dat is inmiddels al ruim voldoende aangetoond.

NVvR aan tafel over veiligheid, inschaling en promotiefuncties bij OM

De vakbond praat op dit moment ook met de werkgever over verbeteringen op het gebied van eerlijke én aantrekkelijke inschaling. Tegelijkertijd neemt de NVvR deel aan de werkgroep Veiligheid om deze problematiek beter in kaart te brengen. Rechters en officieren lopen tegen veel onduidelijkheden aan, ook op het gebied van werkgeversverantwoordelijkheden. Daarbij gaat het over de structuur waarbinnen de werkgever de veiligheid dient te waarborgen en over communicatie met onze leden, maar ook wordt overleg gevoerd over een eventuele inconveniëntentoeslag voor leden die binnen het stelsel van beveiligen en bewaken te maken hebben met ernstige beperkingen van hun bewegingsvrijheid. Tot slot is de NVvR van plan om naar de Advies- en Arbitragecommissie te stappen om de werkgever te houden aan de afspraken die zijn gemaakt over het aandeel promotiefuncties bij het Openbaar Ministerie (de zogeheten “contingenteringsafspraken”).

Onderhandelingsresultaat nalezen?

Met dit akkoord gaan de leden van de rechterlijke macht er tot 2024 in totaal 7 procent op vooruit en ontvangen zij een financieel gebaar van de werkgever vanwege de hoge werkdruk van bruto € 4.900. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over onder meer de overgang naar het IKB-stelsel, de compensatie van piketuren en de termijnen voor verlofaanvraag. Lees hier het volledige onderhandelingsresultaat. Meer cao-informatie is te vinden het cao-dossier op deze website.