Van discriminatoire naar eerlijke inschaling?

12 september 2024

In de afgelopen zomer zijn de NVvR, het ministerie, het OM en de Raad voor de rechtspraak tot een akkoord gekomen over een oplossing van de uit eerder onderzoek gebleken discriminatie van vrouwelijke magistraten in opleiding, veroorzaakt door inschaling op basis van laatstverdiend loon. In het akkoord wordt dit discriminatoire criterium van laatstverdiend loon losgelaten en vervangen door het criterium van ongewogen ervaring. Uit een door de RIO- en OIO-raad gehouden enquête blijkt er onder RIO’s en OIO’s nog een aantal zorgen te bestaan over dit nieuwe criterium en de looncompensatie.

Uit de enquête blijkt dat er zorgen bestaan over:

• de vraag of werkervaring na het behalen van civiel effect wel voldoende objectief is;
• de vraag of mogelijke afwijkingen alsnog leiden tot willekeur/onwenselijke verschillen;
• het feit dat de terugwerkende kracht nu slechts tot 1 juli 2023 reikt.

Daarnaast hebben de RIO- en OIO-raad een aantal (kritische) vragen gesteld. Klik hier voor de gehele brief van de RIO- en OIO raad. Binnenkort gaat de NVvR hierover in gesprek met de RIO- en OIO-raad.

Proces voorafgaand aan het akkoord

Aan het bereikte akkoord zijn vele stappen en onderhandelingen vooraf gegaan. Zo is onder meer gekeken naar verschillende wijzen van non-discriminatoire inschaling, zoals een egalitair tarief waarbij iedereen die wordt opgeleid op dezelfde trede binnenkomt, inschaling op basis van (on)gewogen werkervaring en opleidingsduur.

Al deze systemen hebben hun eigen voor- en nadelen en alle partijen hadden hun eigen voorkeur ten aanzien van een nieuw op te stellen systematiek. Gezien de lange doorlooptijd wilden alle partijen zo snel mogelijk een einde maken aan de bestaande discriminatoire systematiek.

Het akkoord: een korte samenvatting

Het huidige akkoord maakt dat inschaling niet langer discriminatoir is en een stap naar een eerlijker inschaling tussen mannelijke en vrouwelijke magistraten. Op dit moment hebben we met het akkoord het volgende bereikt:

• de discriminatoire inschaling op basis van laatstverdiende loon wordt losgelaten;
• inschaling op basis van een non-discriminatoire methode, te weten ongewogen (werk)ervaring;
• terugwerkende kracht van deze afspraken tot 1 juli 2023, inclusief eerbiedigende werking waardoor er geen enkele RIO/OIO zal worden benadeeld.

De beleidsmatige invulling van de methode van inschaling hoort bij de Raad voor de rechtspraak en het OM. Aangezien er een mogelijkheid is opgenomen om af te wijken, heeft de NVvR ook bereikt dat zij regelmatig inzage krijgt zodat kan worden gecontroleerd of deze afwijkingsmogelijkheid geen nieuwe discriminatie oplevert. Verder is er afgesproken dat er binnen het SORM (Sector Overleg Rechterlijke Macht) zal worden gekeken naar de mogelijkheid om schaal 9i (ingroeitrede) af te schaffen, mede omdat dit tot onwenselijke inschalingsverschillen leidt tussen interne en externe instromers. Ook is afgesproken dat er een substantiële beperking komt van minimaal 10 treden in schaal 9a. Ten slotte zal er worden gesproken over een compensatie naar het verleden/verdere terugwerkende kracht van de afspraken.

Zijn we er al?

Het akkoord is voor de NVvR zeker nog niet een eindpunt in het proces naar een eerlijkere inschaling. Net als de RIO- en OIO-raad is de NVvR op een aantal punten zeker nog niet tevreden.

De NVvR heeft bij haar gesprekspartners aangegeven dat zij van mening is dat de terugwerkende kracht van het akkoord over discriminatoire inschaling verder moet gaan dan tot 1 juli 2023. In dit kader voelen wij ons ook gesteund door de brief van de RIO- en OIO-raad en de procedure die momenteel bij het College voor de Rechten van de Mens aanhangig is gemaakt door twee rechters samen met Bureau Clara Wichmann, de stichting die zich inzet voor de rechten van vrouwen en gendergelijkheid.

Klik hier voor het akkoord.

Klik hier voor de reactie van de RIO- en OIO-raad op het akkoord.

Klik hier voor de zaaksamenvatting van het Bureau Clara Wichmann.